Do najważniejszych budynków zabytkowych i atrakcji turystycznych w Zakopanem należy znajdujący się przy Krupówkach Dworzec Tatrzański. Wbrew pierwszemu skojarzeniu jego nazwa nie oznacza dworca kolejowego, czy autobusowego, tylko jest formą słowa „dwór”. Dworzec Tatrzański to pierwszy dom kultury i siedziba Towarzystwa Tatrzańskiego w Zakopanem, miejsce ważnych wydarzeń i imprez, a współcześnie siedziba Oddziału Tatrzańskiego PTTK i klub-restauracja.

Dworzec Tatrzański w Zakopanem – lokalizacja

Zabytkowy Dworzec Tatrzański, inaczej nazywany Dwór Tatrzański lub kasyno Towarzystwa Tatrzańskiego, jest budynkiem położonym w samym środku Zakopanego przy najsłynniejszej ulicy stolicy Tatr – Krupówkach. Jego nazwa może być myląca – nigdy nie był on ani dworcem kolejowym, ani dworcem autobusowym – bierze się ona od jednej z form słowa „dwór” – „dworek”, „dworzec”. Dworzec Tatrzański pełnił rolę pierwszego domu kultury w Zakopanem. Ta siedziba Oddziału Tatrzańskiego PTTK jest obecnie jedną z głównych zabytkowych atrakcji turystycznych w Zakopanem.

Historia Dworca Tatrzańskiego w Zakopanem

Historia Dworca Tatrzańskiego, a w zasadzie plany jego budowy, sięgają 2 grudnia 1874 roku, kiedy to inicjator jego budowy Walery Eljasz na nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa Tatrzańskiego, które odbywało się wówczas w Krakowie zaproponował zakup gruntu dla zbudowania siedziby Towarzystwa Tatrzańskiego w Zakopanem. Budynek ten miał między innymi przejąć rolę kasyna, które mieszczącego się dotychczas przy Krupówkach, w domu Jana Krzeptowskiego, w letniej siedzibie Towarzystwa Tatrzańskiego. Kasyno to pełniło funkcję biblioteki, a także czytelni, sali odczytowo-zebraniowej i sali koncertowo-teatralnej. W kasynie odbywały się liczne imprezy, które cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem i właśnie to skłoniło Walerego Eljasza, aby złożyć wniosek o budowę nowej siedziby dla Towarzystwa Tatrzańskiego.

Rozpoczęcie budowy Dworca tatrzańskiego miało miejsce w roku 1880 na gruntach przy Krupówkach, zakupionych przez TT. Za projekt budynku odpowiadał uznany architekt Karol Zaremba, a budowa ukończona została już w roku 1881. Uroczyste otwarcie drewnianego budynku miało miejsce 30 lipca 1882 roku. Wkrótce, w latach 1892 – 1894 Dworzec tatrzański powiększony został do 28 pokoi oraz 2 sal. W owym czasie w gmachu tym mieściły się biura Towarzystwa Tatrzańskiego, czytelnia wraz z biblioteką, a także pomieszczenia hotelowe oraz sala balowa. W Sali balowej odbywało się wiele ważnych imprez, takich jak odczyty, przedstawienia teatralne, koncerty, czy też zabawy. Wówczas Dworzec Tatrzański był najważniejszym centrum kulturalnym Zakopanego. Można było spotkać tu takie osobistości jak między innymi: Henryk Sienkiewicz, Ignacy Jan Paderewski, Mieczysław Karłowicz, czy Helena Modrzejewska.

Ważną, choć nieszczęśliwą datą dla Dworca Tatrzańskiego jest 26 stycznia 1900 roku. Trwał wówczas bal ludowy, na którym bawił się osoby pracujące w zakopiańskich pensjonatach, a podczas tego balu miał miejsce wybuch lampy naftowej, który spowodował pożar, a w wyniku tego pożaru budynek doszczętnie spłonął. Spaleniu uległy między innymi cała biblioteka Towarzystwa Tatrzańskiego oraz unikatowa mapa Tatr w płaskorzeźbie. Po pożarze długo radzono w gronie członków TT, czy budynek Dworca Tatrzańskiego należy odbudować. Najważniejszym argumentem przeciw był niski budżet Towarzystwa, a środki powinno się przeznaczyć przede wszystkim na inwestycje w samych Tatrach.

Ostatecznie decyzję o odbudowie Dworca Tatrzańskiego podjęto dopiero w 1902 roku. Nowy budynek w stylu podhalańskim zaprojektował Wandalin Beringer, a otwarcie murowanego budynku odbyło się 1 lipca 1903 roku. Co jednak należy zaznaczyć rola Dworca Tatrzańskiego jako ośrodka kulturalnego podupadła. Wzniesiony w roku 1901 hotel „Morskie Oko” przejął Jego rolę. To tam w sali teatralno-balowej odbywały najważniejsze imprezy kulturalne Zakopanego. W latach 1914 – 1939 w Dworcu Tatrzańskim działała restauracja z werandą, która była ulubionym miejscem spotkań taterników oraz artystów. W sali konferencyjnej Dworca Tatrzańskiego miały miejsce walne zebrania miedzy innymi TT, PTT, a także TOPR. Podczas II wojny światowej werandę rozebrano. Po zakończeniu II wojny światowej gmach Dworca tatrzańskiego był siedzibą Oddziału Tatrzańskiego PTTK, a także do 1986 roku Grupy Tatrzańskiej GOPR, a do 1990 roku mieścił się tu Klub Turysty.

Niestety w 1992 roku ponownie część budynku strawił pożar, a już rok później Dworzec Tatrzański został odbudowany i ponownie został siedzibą Oddziału Tatrzańskiego PTTK. Poszczególne pomieszczenia przeznaczono na różne aktywności PTTK, między innymi Biuro Usług Turystycznych PTTK. Powstał tu również klub-restauracja „Dworzec Tatrzański”, a w latach 2012 – 2013 przeprowadzona została gruntowna rewitalizacja całego budynku. Na ścianie frontowej budynku wmurowana została tablica, która upamiętnia jednego z pierwszych tatrzańskich ratowników – Klemensa Bachledę, który zginął w czasie akcji poszukiwawczej niedaleko Małego Jaworowego Szczytu po słowackiej stronie Tatr Wysokich.

Krupówki – najsłynniejsza ulica Zakopanego pełna ważnych miejsc

Krupówki, przy których znajduje się Dworzec Zakopiański, to jedna z najważniejszych, a bez wątpienia najsłynniejsza ulica w Zakopanem. Tutaj koncentruje się życie kulturalne, turystyczne i rozrywkowe miasta. Mieszczą się liczne hotele, pensjonaty, restauracje, bary, kawiarnie, a także obiekty kulturalne: Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, Neoromański kościół Najświętszej Rodziny w Zakopanem oraz pomnik hrabiego Władysława Zamoyskiego i figura siedzącego Górala.